Afgelopen week vroeg kunstenaar Claudia Volders of ik met haar mee wilde gaan kijken naar een prachtlocatie in Maastricht. Ze wilde daar haar schilderwerk los in de ruimte ophangen en fotograferen om haar site aan te vullen en mee te dingen naar een kunstprijs. Misschien, als ik meeging kwamen we daar samen nog op goede ideeën voor een project. En natuurlijk ging ik mee.
Het Knijpke was voorheen een kroeg uit onze oude tijd met een kleine bioscoopzaal en een kelder waar ze heerlijke uiensoep en kaasplankjes serveerden. Al jaren ligt het pand leeg en momenteel is het vrijwel leeggehaald en in de aanbestedingsfase. Nog voor die tijd mochten we erin.
Al toen we door de ramen naar binnen keken werden we enthousiast. Dit was het! Claudia legde uit wat ze met haar werk wil bereiken en plantte daarmee een aflatende stroom aan ideeën in mijn hoofd en vervolgens vulden we elkaar met een steeds groter wordend enthousiasme aan. Voor we het wisten hadden we samen een heel project bedacht dat multifunctioneel en op vrijwel alle locaties kon worden ingezet. Claudia werkt vanuit haar discipline en ik vanuit de mijne. Beiden met een geheel eigen visie maar ook beiden op een andere manier onderzoekende naar gedrag van mensen en de invloed van kunst. Het bleken visies die elkaar gedeeltelijk overlappen, wat het project meteen interessant maakt en ons beider werk naar een hoger plan brengt.
Het was duidelijk een vorm van synergie waar ik al jaren in geloof. En dankzij haar daadkracht gaan we volgende week ook daadwerkelijk een performance uitvoeren. De krant is al ingelicht.
“One of the largest, strongest horses in the world is the Belgian draft horse. Competitions are held to see which horse can pull the most, and one Belgian can pull eight thousand pounds. The weird thing is if you put two Belgian horses in the harness who are strangers to each other, together they can pull twenty to twenty-four thousand pounds. Two can pull not twice as much as one but three times as much as one. This example represents the power of synergy. However, if the two horses are raised and trained together they learn to pull and think as one. The trained, and therefore unified, pair can pull not only twenty-four thousand pounds but will hit thirty to thirty-two thousand pounds. The unified pair can pull four times as much as a single horse. They can pull an extra eight thousand pounds simply by being unified. But unity is never simple or easy.”
-Dave Ramsey-EntreLeadership
Twee mensen, die elkaar niet eerder hebben ontmoet, met elkaar in gesprek in een omgeving die niet voor de hand ligt. Hoe beïnvloed dat de conversatie en bovenal, hoe voelt dat. Het eerste deel van de performance vond plaatst binnen de Achterkant van de schilderijen van Claudia en projecties van mijn masker-portretten. Haar projecten gaan over de ‘Achterkant’ van de kunst; datgene dat voorafgaat aan het uiteindelijke werk is volgens haar minstens zo interessant. Meer info hierover vind je op haar site. Daarnaast onderzoekt zij hoe de energie van kunst de toeschouwer bereikt en hoe je die in het vlak daartussen kunt vangen.
In mijn werk gebruik ik regelmatig bijzondere ruimtes om mensen te fotograferen omdat die omgeving voor hen een bepaalde herinnering oproept of omdat die goed voelt en dat heeft direct invloed op de sfeer waarin ik begin te werken. In mijn schaduwprojecten kies ik vaak voor ongemakkelijke ruimtes, juist om het unheimische gevoel te verdiepen en te gebruiken. Waarschijnlijk een fascinatie gewekt in mijn ‘vorige’ leven als architect waarin ik bewust ruimtes creëerde die iets bij de bezoeker teweegbrachten.
Mij gaat het momenteel vooral om het contact tussen mensen, hoe we elkaar spiegelen, ons kunnen inleven en hoe anderen je kunnen laten zien waar je verborgen kanten liggen. Zie het Come Alive en het Shadow Project waarvoor je je kunt opgeven.
Het tweede deel van de performance bevatte het onderdeel waar ik vooral naar uitkeek en dat plaatsvond tegenover mijn eigen schilderijen. Ik ben gefascineerd door het werk van Marina Abramovic en er is een pracht project waarin zij mensen uitnodigt om tegenover haar te gaan zitten en zonder iets te zeggen elkaar in de ogen te kijken. Het geeft me kippenvel te zien hoe mensen geëmotioneerd raken en hun emoties tonen op een ingetogen manier. De rust en verstilling die er ontstaat als je elkaar lange tijd alleen maar in de ogen kijkt.
Dat wilde ik graag zelfs eens zien en meemaken. En hier zaten ze dan. Eerst geheel ongemakkelijk en onrustig, wat lachen en wegkijken en vervolgens die stilte en berusting. En hier en daar een pijn die ik in deze setting en met publiek niet heb aangehaald, maar die goed zouden passen in een Soul Story, want op zo’n momenten open je de ziel.
Foto: Nathalie Tijssen
In diezelfde omgeving en op dezelfde plek heb ik van beiden een portret gemaakt. Ook eerst even rustig in de ogen gekeken en toen de camera laten spiegelen. Mooi om te zien dat de rust in de ogen en hun houding in stand bleef op het moment van de foto. Een sfeer die ik normaal pas na een tijdje tevoorschijn weet te halen omdat je eerst moet werken aan wederzijds vertrouwen en het loslaten van wat er om je heen gebeurt. Eigenlijk een soort veilige ruimte scheppen waarin dit soort uitwisselingen kunnen plaatsvinden. Het voelt als mediteren en ik heb dat voor het eerst mogen meemaken tijdens een workshop in Santa Fe. Je raakt elkaar diep en het voelt alsof je een hoop met elkaar hebt meegemaakt. Die roes (want zo voelt het) blijft daarna nog een tijdje hangen.
Sam vertelde ook dat ze tussen de ‘achterkanten’ een onrustig gevoel kreeg. Er was een hoop te zien en ze bespraken wat ze zagen zonder elkaar echt aan te kijken. De focus lag buiten henzelf. Het non-verbale deel maakte haar rustig. Ook omdat mijn schilderijen over pijn gingen en niet echt vrolijk waren en ze veel gemakkelijker bij zichzelf kon blijven. Ik vermoed dat het uiteindelijk de samenwerking is geweest van ruimte en intens contact en dat die elkaar versterkt hebben.
Ik heb ooit een documentaire gezien over een inheemse volk (waarschijnlijk de Inuit..?) en hun vergaderritueel. Het was bijzonder interessant: stamhoofden leven zo ver van elkaar af dat ze maar eens per jaar allemaal bijeen kunnen komen om te vergaderen. Een week lang sluiten ze zichzelf op in een yurt en het enige dat ze doen is elkaar lang in de ogen kijken. Daarin ontstaat begrip en compassie. Dan gaan ze in vrede uiteen wetende dat het goed zit.
Share this Post