“Vrijheid is voor mij: eindelijk ergens alleen naartoe kunnen. Zelf kiezen. Niet meer leven onder dreiging.”
Panna’s leven liep over van beweging: van Iran naar Marokko, Ghana, Hongarije en uiteindelijk Nederland. Maar wat in al die verplaatsingen ontbrak, was iets wat de meeste mensen vanzelfsprekend vinden: de ruimte om zelf te kiezen. In deze blog vertelt ze hoe ze haar vrijheid stukje bij beetje terugwon – en waarom een tussenjaar haar eerste echte daad van verzet is.
VOOR mij is vrijheid eigenlijk iets groots, zegt ze. Iets waar ik heel gepassioneerd over ben. Voor mij betekent het vooral: zelfstandig ergens heen kunnen gaan. Niet afhankelijk zijn van anderen. Want dat is iets wat ik vroeger nooit kon.
We verhuisden veel, zegt ze. En dat waren geen plekken waar ik ooit alleen kon rondlopen. Tot mijn vijfde groeide ik op in Iran, daarna woonden we in Marokko en vanaf mijn veertiende in Ghana. En tussendoor woonden we altijd even in Hongarije. Dus tot mijn zeventiende kon ik me eigenlijk nooit vrij bewegen.
En toen verhuisde ik tijdens COVID terug naar Hongarije. Dus toen was er ook niet veel beweegruimte.
Op mijn negentiende kwam ik naar Nederland. Alweer drie jaar geleden, peinst ze. Dat was voor mij een behoorlijk grote gebeurtenis.
Het waren niet per se de landen die me gevangen hielden, maar de context waarin ik leefde. En ik denk dat ik dat minder heb meegemaakt in Iran en Marokko, maar pas in Ghana toen ik ouder werd. Het was de cultuur binnen ons gezin. Ik mocht ook nergens alleen heen. Alles ging via een chauffeur. Al mijn vrienden hadden er een. Je liep niet naar het huis van een vriend of vriendin, tenzij het letterlijk aan het einde van de straat lag. En tijdens COVID werd het nog erger: toen mocht ik vier maanden lang letterlijk het huis niet uit. Niet alleen vanwege angst voor het virus, maar ook door de controle thuis.
Vooral mijn vader had veel invloed. Hij raakte vaak overstuur door kleine dingen en dreigde me dan terug te sturen naar Hongarije of me financieel te laten vallen. Hij heeft het nooit gedaan, maar die dreiging hing altijd boven mijn hoofd.
Het idee dat je op elk moment alles kwijt kunt raken — daar worstel ik nog steeds mee.
Dus je kon niet eens Het huis verlaten en zat constant in deze giftige omgeving.
Ja. Het is de combinatie van zo geïsoleerd zijn en dan ook nog eens de gezinssituatie.
Wat me uiteindelijk lucht gaf, was vertrekken. Mijn moeder zei dat ze wilde dat ik zo snel mogelijk zou gaan. Ze begreep de situatie. Toen ik haar vorige week bezocht, zei ze: ‘Ik voelde voor het eerst vrede toen jij twee jaar geleden vertrok.’
En als Panna het vertelt, raakt ze toch geëmotioneerd.
Omdat ze wilde dat ik wegging. En ik ben zó blij dat ik dat heb gedaan, zegt ze.
Wist je vader dat je vertrok?
Ja, natuurlijk. We hebben nog steeds een goede band, maar het was geen doen. Mijn ouders hebben nog steeds behoorlijk veel controle over wat ik doe. Dus nu neem ik een tussenjaar. Dat is mijn volgende stap richting vrijheid — een heel bewuste keuze tégen wat mijn ouders eigenlijk willen, namelijk direct aan een masteropleiding beginnen. Maar ik ga alleen doen wat ík wil doen. En het voelt heel ongemakkelijk. En ik weet niet echt wat ik met mezelf aan moet. Maar ergens geloof ik dat dit een goede eerste stap is, want het is echt mijn eigen keuze.
Absoluut! Ik ben zo trots op je. Het is extreem moeilijk. Heb je broers en zussen?
Ik heb een jongere broer, ja. Helaas zijn we niet erg close. Het is het passieve geweld dat me nekt. Het is niet dat we ruzie hebben, maar het is gewoon niet liefdevol.
Dus dat is vrijheid voor mij, zegt ze. EN financieel onafhankelijk zijn; mijn eigen keuzes kunnen maken zonder dat er geld boven mijn hoofd hangt, vertelt ze er gauw bij.
Maar in Iran had mijn moeder het echt moeilijk. Ze werkte niet, ik was toen nog een baby. Het waren echt alleen wij tweeën. Daarom zijn we ook zó sterk verbonden. Soms misschien zelfs een beetje té veel. Mijn moeder voelde zich destijds compleet gevangen. Dus ja, voor mijn moeder is vrijheid ook echt een groot ding.
Mijn ouders zijn onlangs verhuisd naar Koeweit. En het eerste wat mijn moeder daar deed, was een auto kopen. In Ghana konden we ons dat niet veroorloven; al het geld ging naar mijn schoolgeld. Maar het eerste wat ze deed was een auto kopen! zegt Panna. Haar ogen stralen.
En in Iran, dat zo beperkend is, schreef ze een boek. Dat was haar manier om zichzelf te bevrijden. Ze vindt zichzelf elke keer opnieuw uit, zegt Panna trots. Dus ik probeer ook vrijheid te vinden in de kleine dingen. Zoals gewoon mijn vrienden zien, want dat had ik mezelf lange tijd verboden, zegt ze. Vanwege pesters op school en omdat ik te veel gaf in een relatie die niet goed voor me was. Maar nu is het anders. Ik schreef in m’n dagboek: ik denk dat het goede deel van het leven nu pas begint. En dat was gewoon twee dagen geleden! Mijn vrijheid zit nu in reizen, in vriendschappen en het weer vinden van mezelf, zegt ze een traan wegvegend.
Ik ben trots op je, zegt haar vriendin Anna. En ze buigt zich opzij om Panna een knuffel te geven.
Ik voel me eigenlijk het meest vrij wanneer ik fiets met muziek in mijn oren, gaat Panna verder. Dan beweeg ik het snelst en heb ik controle. Tijdens mijn semester in Frankrijk voelde ik me voor het eerst in mijn leven echt vrij. Eerst dacht ik dat het aan Frankrijk lag, maar een vriendin wees me erop dat het gevoel van binnen kwam.
Gisteren nog, toen ik na een lange dag in het park naar huis fietste, overviel het me weer: dat intense gevoel van vrijheid en geluk. Het was weer overweldigend. En dan ook nog een beste vriendin als Anna hebben is heel belangrijk, zegt ze vol liefde.
Als echt álles mogelijk was? Dan heb ik twee grote dromen, zegt ze.
De eerste: een kattenopvang. Een veilige plek waar katten die gered zijn vrij kunnen rondlopen zonder gevaar. Ik houd van katten. Dat heb ik van mijn oma. Ze zou het geweldig vinden en misschien kan ik haar erbij betrekken.
De tweede: een restaurant of café dat tegelijkertijd gemeenschapsruimte is. Een plek waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, ook als ze weinig of geen geld hebben. Waar we samen koken, eten, en leren. Waar workshops worden gegeven, vooral gericht op vrouwen en queer jongeren zodat ze vaardigheden ontwikkelen waarmee ze hun eigen inkomen kunnen verdienen, én zichzelf creatief kunnen uiten. Want dát is zo waardevol, zegt ze. Ik wil een plek maken waar mensen zich veilig voelen. Ook mensen die zich vaak nergens echt thuis voelen.
Ik werd super geïnspireerd door een project in Ghana; Global Mama. Het was een organisatie voor vrouwen, vaak alleenstaande moeders. Ze leerden daar vaardigheden zoals weven of naaien, waarmee ze hun eigen inkomen konden verdienen. Ik heb nog steeds een onderzetter uit Ghana en die ligt nog altijd op mijn tafel in Maastricht. Het herinnert me eraan dat zulke projecten écht impact hebben.
Ik hou van koken, dus ik zou graag zelf koken en activiteiten bedenken, het gezellig maken, films draaien... gewoon samen plezier maken, zegt ze.
Oh, en over de wereld reizen en zoveel mogelijk zien.
Dus, wat is voor jou een betekenisvol leven?
Vrijheid. Leven in lijn met wie ik écht ben. Weten wat míj gelukkig maakt, los van de verwachtingen van anderen. En als ik dat eenmaal weet en accepteer — ook als het niet in het plaatje van anderen past — dan voelt dat betekenisvol. Misschien wordt dat uiteindelijk inderdaad zoiets als een restaurant of gemeenschapsruimte. Zolang het klopt voor mij, is dat genoeg. En ik wil het delen met de mensen van wie ik hou. Want verbinding is het tegengif, daar zijn we het alle drie over eens.
Ik denk dat vrijheid belangrijk is, vooral in deze tijd – en zeker voor vrouwen. Zeker als je bedenkt wat er allemaal gaande is in de wereld. Mijn ouders wonen in Koeweit. Daar zijn de wetten rond eerwraak pas net aangescherpt. Tot voor kort konden vaders en mannelijke familieleden hun dochters en vrouwelijke verwanten nog straffen als die een intieme relatie hadden.
De dochter van een collega van mijn vader bijvoorbeeld, date een jongen uit Koeweit. Ze moet nu al haar mannelijke vrienden ontvolgen – zoals mijn broer – en mag alleen nog naar een vrouwensportschool.
En het komt dichterbij. In Hongarije, bijvoorbeeld zijn nu strengere abortuswetten, de morning-afterpil is alleen nog op doktersrecept, Pride is verboden. Eerst pakken ze de meer marginale gemeenschappen aan – gay koppels mogen niet meer adopteren – en het breidt zich uit.
En dan de hypocrisie: de politicus die homoseksuele adoptie verbood, werd betrapt op een homoseksueel seksfeest in Brussel..
Het is verdrietig.
De vrijheid die wij hier hebben – daten, dragen wat we willen, seks hebben met wie we willen – dat is zó bijzonder. Mijn ouders hebben geen zeggenschap over wie ik date, of of ik überhaupt date. Dát is echte vrijheid.
Waar ik bang voor ben? Persoonlijk voel ik niet veel angst. Maar één ding vind ik lastig; ik weet niet precies wat ik wil doen in het leven. En dat komt waarschijnlijk doordat ik nog niet weet wat ik écht wil. Ik voel dat ik veel potentieel heb, maar weet niet hoe ik dat moet inzetten. Dat ik dat misschien nooit ontdek – dát vind ik wel eng.
Maar ik leef tot nu toe vrij onbevreesd, zegt ze. Ik maak me eerder zorgen over anderen.
Ik moet eigenlijk wat meer aan mezelf denken, zegt ze verlegen.
Panna studeert aan de UCM. Ze richt zich vooral op gender- en seksueel geweldpreventie, gerelateerd aan internationale politiek.
Share this Post
Laatste nieuws
Wise Woman Panna: Wat Vrijheid voor Mij Betekent (En Waarom Het Niet Vanzelfsprekend Is)
WISE WOMEN REVOLUTIE Anna. Cultuur brengt ons samen. Als kunst verdwijnt, verdwijnt ook de verbinding tussen mensen
Vanuit een volle tank geven – Evi over geluk, rust en energie delen
Hoe gaat dat nou, zo’n Bloesemfotoshoot; samen met Evi op pad voor een echte StreetLife Experience in Maastricht
WISE WOMEN REVOLUTIE. Berty; Je mag nooit afhankelijk zijn van anderen voor jouw eigen geluk
Carnaval Maastricht 2025 portretten. Hoe dichtbij kun je komen als mensen een masker op hebben?
Kun je je kindje meenemen naar een fotoshoot?
StreetLife Experience op de Hei. Nog een laatste keer in tutu om op een mooie manier en vol plezier afscheid te nemen van een mooie danscarrière
