Richard @ Muziekgieterij Maastricht; Muziek biedt troost. Ik denk dat kunst en cultuur nog nooit zo relevant zijn geweest als nu.

Richard @ Muziekgieterij Maastricht | 30 December CORONAPROJECT over HOOP en zo🍀

Het is kunst en vliegwerk, zegt Richard die een karpetje verderop aan een tafel gaat zitten. Letterlijk en figuurlijk, want wat je vandaag bedenkt is morgen weer anders.
We zijn een poppodium waar 1000 bezoekers live van een artiest kunnen genieten maar nu hangen overal camera’s en proberen we virtueel een podium te zijn.
Twee weken geleden hadden we 12x een uitverkochte kerstshow van Erik Jaspers in deze zaal geprogrammeerd. Het was echt bedoeld als gala-avond met luxe borrelplankjes, allemaal heel beperkt; 30 bezoekers in de zaal en nog eens 30 op het balkon. Hij zou dinsdagavond beginnen, alles was geregeld en maandagavond komt een persconferentie en moeten we sluiten. Dan moet je alles wat je bedacht hebt weer aanpassen. 
De kerstshow wordt nu een nieuwjaarsshow. Zo creatief is Erik, en ervan uitgaande dat de lockdown niet verlengd wordt, kijken we of de show met 30 man publiek door kan gaan.

Dus je programmeert al met dat vooruitzicht? vraag ik.

Als je dat niet doet, dan kun je niks. Maar alles wat je doet kost tijd, energie en geld terwijl je van tevoren niet weet of het door kan gaan. Geld verdienen doe je sowieso niet in deze tijd als cultureel ondernemer maar als maatschappelijke organisatie willen we die waarde wel graag toevoegen.
We proberen soms tegen beter weten in te faciliteren. We zijn een online carnavalsprogramma aan het maken dat zo leuk is dat mensen sfeer meekrijgen en niet op pad willen gaan. Maar je weet nu niet wat op dat moment mag.

We hebben in coronatijd bewust deze eilandjes gecreëerd, zegt hij om zich heen wijzend. Zo heeft iedereen ook visueel en voelbaar zijn eigen plek. De statafel geeft je het gevoel dat je hoger zit en dat je toch een soort popconcertbeleving hebt want we mogen niet staan, zingen, dansen, springen of fluiten. En je merkt dat het publiek zich er enorm goed aan houdt. Bij een zittend concert worden 3 à 4 drankjes gedronken dus zelfs met alcohol gaat het goed. We moeten natuurlijk geen Rowwen Hèze of een dance event gaan programmeren waar mensen met bier gaan gooien, lacht hij.

Wat trekt jou erdoorheen?

Muziek, zegt hij stellig. Die te faciliteren en mensen te zien genieten is het mooiste wat er is. Dat deed ik bij de opera ook al en dat mis ik het meest. Moet je je deze periode voorstellen zonder de top 2000! Stel dat die muziek er niet zou zijn. Kijk eens hoe groot de rol van muziek in iemands leven is. Ik denk dat het naast sport voor heel veel mensen een uitlaatklep is. Ook carnaval draait om muziek. Kerstsfeer wordt ook met muziek gemaakt.

En mensen zijn gezelschapsdieren. We zoeken elkaar op. Je gaat naar een concert om die artiest en die lichtshow te zien, maar vooral om samen iets te beleven want thuis op een muziekinstallatie klinkt perfect afgemixte muziek veel beter. Live worden foutjes gemaakt. Je krijgt hier een andere dynamiek en je beleeft dat samen. Het verlangen maar die ervaring is zo groot dat het altijd onderdeel zal blijven uitmaken van onze samenleving. Dat komt en móet terugkomen. Dat is de stip aan de horizon.

In maart zaten we met het personeel bij elkaar naar de eerste persconferentie te kijken. Alles moest dicht. We voelden ons radeloos. We zijn in de foyer gaan zitten, hebben een pilsje gepakt en we hebben gedacht; we zijn een podium, de tent moet open! Toen hebben we camera’s gehuurd en online een concert gedaan dat 100.000 keer bekeken is en waarmee we het NOS journaal gehaald hebben.

Het effect van muziek krijg je nóóit uit de mens, zegt Richard vol vuur.
Wat gebeurde er op de Titanic toen het schip zonk?
Het orkestje speelde muziek want dat gaf troost! Wij zijn nu dat orkestje, we moeten doorspelen en de mensen troost brengen. Ik denk dat kunst en cultuur nog nooit zo relevant zijn geweest als nu. Ook in concentratiekampen is zoveel muziek gemaakt juist omdat mensen er hoop uit putten.
Wij vervullen nu die taak en zijn programma’s gaan maken zoals de Quarantaine talks met Leon Verdonschot, we werken nauw samen met L1 en we proberen constant een podium te zijn en mee te investeren aan onze maatschappelijke taak.

Heb je er echt vertrouwen in dat je in september weer vol kunt draaien?

Ja, zegt hij volmondig. Er komt een vaccin en er komt vermoedelijk een enorme maatschappelijke druk als dit te lang gaat duren. En goed gereguleerd moet het kunnen, maar je moet voorkomen dat uitgaan in een illegaal circuit terechtkomt. Wat nu al gebeurt; er wordt een loods afgehuurd, feestje georganiseerd, jongeren gaan de bossen en de grotten in. Dan kun je beter hier zijn, waar elke 15 minuten de lucht wordt ververst. En er is een zero tolerance voor excessen dus het kan hier veilig.

Verwacht jij dat we straks moeten kunnen aantonen dat we gevaccineerd zijn, of een sneltest moeten afleggen om hier binnen te komen?

Ik hoop het niet, maar als dat een oplossing zou zijn om weer open te kunnen gaan, dan zul je daarin mee moeten gaan. Iedereen is baas over zijn eigen lichaam, en vaccineren moet je zelf beslissen, maar ik mag ook niet zonder rijbewijs gaan rijden, zegt hij. Dan breng ik anderen in gevaar. Maar het wordt een hele moeilijke ethische kwestie. Als ik 100 mensen binnenlaat die allemaal niet gevaccineerd zijn wordt het hier een brandhaard. De vraag is of ik daar dan verantwoordelijk voor ben.
Als jij in mijn zaak geen anderhalve meter afstand houdt of je zit met te veel mensen aan een tafel of je draagt geen mondkapje, dan ben ik verantwoordelijk en krijg ik een boete, want ik moet dat handhaven. Ik ben ook verantwoordelijk voor dronken mensen, roken en drugsgebruik.
Het is heel ingewikkeld, want als ik mensen zonder vaccin binnenlaat waardoor mijn business kapot gaat.. dat gaat heel ingewikkeld worden.

Maar dan gaan we september niet halen, want dan zijn slechts de ouderen gevaccineerd, zeg ik.

Als de voorraad er is, moeten we dat in een paar dagen kunnen doen, we kunnen ook in een dag stemmen met z’n allen. Logistiek moet dat kunnen en het leger heeft al die know how.
Maar misschien moet je straks een sneltest doen als je niet gevaccineerd bent. Ze zijn in onze branche nu proeftuinen aan het maken voor sneltesten, maar het duurt nog een kwartier voor je de uitslag krijgt. Dan moet je 1000 man testen en een circuit laten afleggen om ophoping te voorkomen. En Pinkpop trekt 40.000 man..
Ik denk dat er maatregelen gaan komen die nog eventjes heftiger zijn dan die we nu hebben, maar met het perspectief dat we weer naar een normale samenleving gaan. Ik denk dat we echt nog even door de zure appel heen moeten bijten. Dit is nog niet voorbij. Het virus muteert. In Engeland loopt het helemaal uit de hand en gaan ze de maatregelen weer aanscherpen.

Gaat deze tijd iets teweeg brengen?

Ik denk dat het heel veel tolerantie en solidariteit teweeg heeft gebracht. In ons vak was altijd al gezonde concurrentie, om bands of publiek binnen te halen, tussen artiesten onderling. Maar iedereen zit nu in hetzelfde schuitje en niemand is het schuld. Nu helpen we elkaar. Je ziet dat grote en kleine artiesten naar elkaar toe groeien. Nu zijn we zelfs trots op initiatieven die in Heerlen ontstaan.
Wij proberen nu een podium te zijn zonder enig economisch belang. Als een artiest morgen wilt optreden kan dat en we proberen het met gesloten beurzen te doen. Artiest zijn zit in je wezen en dan ben je blij om weer op te kunnen treden, of dat nu voor 30 man publiek of een camera is. 

In de maatschappij zie je dat er een tweespalt ontstaat, zeg ik.

Ja, want waarom mag de horeca niet open en de bloemenwinkel en het Kruitvat wel? Waarom Ikea met die ellenlange rijen wachtenden wel en het theater niet? Ik heb me deze zomer op het terras nooit onveilig gevoeld, maar in de AH voel ik dat wel.
En sociale media met zijn enorme beerput aan meningen zijn ook debet aan die tweespalt. Ik weet niet of ik alles moet geloven wat ik hoor en zie.
Dat nieuwe normaal.. Die eerste twee persconferenties heb ik echt met verbazing gekeken naar wie zoiets bedenkt. Anderhalve meter afstand houden, geen handen schudden, dat waren maatregelen maar die werden gebracht als het nieuwe normaal. Ik houd me aan de regels om hier uit te komen, maar het moet niet de standaard worden want dan krijg je opstand en revolutie. Dan gaan heel veel mensen denken, hier heb ik niet voor getekend.

Maar het ergste vind ik dat de jonge generatie in de bloei van hun leven geen ontspanning, sociaal netwerk of ontlading heeft.
Afgelopen zomer hadden we elke zondag een klein rustig jongerenfestival bedacht met lekker eten en drinken, maar dat mocht niet doorgaan. Voor volgende zomer staat dat weer gepland, en uit dat soort dingen put ik wel hoop. Die generatie die de rekening gaat betalen, die moet je nu niet vergeten maar ruimte bieden. De meesten zijn echt wel bewust met corona bezig, maar je moet ze wel faciliteren, een kans geven en je moet ze perspectief bieden.

Dat is überhaupt bij iedereen een beetje weg he?

Ja dat is die meelopende finish bij de marathon. Alle buffers zijn op maar mensen met een baan kunnen nu niks uitgeven. Dus er zit wel geld in de maatschappij. De beurs is gisteren als een speer de lucht in gegaan. Toch zijn heel veel ondernemers hun pensioen en spaarpot aan het opeten om te overleven met het idee dat ze vanaf 20 januari weer open kunnen. Maar twee weken later is het carnaval.. en dan?
Al zeg je, ‘eet brood tot de zomer want dan gaan we weer open’, maar bied perspectief zodat je zelf een keuze kunt maken. En als je ziet hoe flexibel en solidair de ondernemers in de stad zijn geweest om door deze crisis heen te komen, en die weten ook niet wat op ze afkomt. Alle potjes gaan op. Ook die voor de studie van je kind. Die onzekerheid sloopt je.

Hoe heb je je tijd doorgebracht?

In maart heb ik een gitaar gekocht waar ik niet op speel, lacht hij. Nu is het rustig maar ik ben meer dan fulltime bezig geweest met regelen, dingen aanvragen,  nieuwe protocollen, aanpassen, investeren in tapijten, tapasplankjes kopen, plannen bedenken, keuken ombouwen. De buitenwereld ziet alleen een leeg podium maar de jongens van techniek hebben hard gewerkt aan onderhoud, NEN normen, logboeken, legionella, houdbaarheid en leidingen leggen. En we reorganiseren per 1 februari..  14 man, de helft van het personeel moet weg en we weten nog niet hoe dat verder gaat lopen. En dat is heftig.

Heeft corona ook iets positiefs gebracht?

Het besef van het belang van muziek en het besef dat we elkaar nodig hebben. De dag na de lockdown hebben we een piketpaaltje geplant door online te gaan en van daaruit heeft zich dat verder ontwikkeld. En als we straks een grote internationale band hebben staan met 1000 man publiek zetten we die camera’s aan en kunnen mensen thuis ook meegenieten. En de band verdiend iets extra’s. Maar dat is de branche eigen. Ook bij Opera Zuid hadden we geen euro, maar toch maakten we grote theaterproducties. 

Wat zou je willen meenemen?

Carpe diem. Geniet van je leven, doe wat je kunt, want het kan zo voorbij zijn. In maart ging alles ineens pats..waar je al die jaren voor had gewerkt, en wat in no time een enorm succes werd is nu weg.

Heeft het wat met je gedaan?

Ja, het moeilijkste is dat alle energie die je ergens in hebt gestoken zonder jouw schuld wordt weggenomen. En nog erger, de energie die je nog hebt wordt uit je weggezogen omdat je geen perspectief hebt. En dat is wat nu bij heel veel mensen gebeurt. Mensen worden er ongelukkig en depri van.
Maar hier werken we samen als een organisme bestaande uit heel verschillende mensen met uiteenlopende visies. Er is iemand die niet in corona gelooft en iemand die de regels moet handhaven, maar samen functioneert het omdat we weten dat we een maatschappelijke functie hebben. Ieder heeft zijn talent en dat geeft energie.
Hier heerst een enorme solidariteit en drive om iets voor een ander te doen. Dat heeft corona wel teweeg gebracht. We mogen niet samenkomen maar we hebben elkaar meer dan ooit nodig. Je bent zo sterk als je zwakste schakel.

Richard is naast artistiek directeur Wim Smeets zakelijk directeur van de Muziekgieterij. Neem een kijkje op de site, er is genoeg te beleven!